Opzeggen vertrouwen in wethouder Speel
Wel hebben wij als gehele oppositie het vertrouwen in wethouder Speel opgezegd. De conclusie van het doorlichtingonderzoek Welzijn, met het onderdeel Wmo erin, dat wij de avond ervoor via de mail kregen, was dermate slecht en deed voor ons de deur dicht. De hoofdafdeling Welzijn van de gemeente structureel en anders verbeteren conform de aanbevelingen van dit rapport en onder leiding van wethouder Speel zagen wij dan ook als een onmogelijke taak.

Raadsvergadering over Rapport Sterigenics 1 juli 2010 – Klaas Schra - CU-SGP

Eerste termijn

Voorzitter, geachte aanwezigen in de zaal en mogelijk thuis,

Achterom kijken en kunnen wij de conclusies uit het rapport De Grave delen en vooruit kijken of hebben we vertrouwen in de toekomst. Daar gaat het om. Voorzitter voordat ik van u een reprimande krijg. Het is opvallend hoe je vanuit heel verschillende posities tot dezelfde afweging komt.

De aanleiding is een toevallige ontdekking van een milieuschandaal.  Laten we voorop stellen dat we blij zijn dat deze toevalligheid is ontdekt. Nooit meer mag zo iets dergelijks gebeuren zeggen we mevrouw Bruins na.

Commissie De Grave
De conclusies en aanbevelingen van het rapport De Grave zijn glashelder. De bewoners en werkenden rondom Steregenics hebben onaanvaardbare risico’s gelopen met betrekking tot de volksgezondheid en diverse betrokkenen in bestuur en ambtelijke organisatie van Zoetermeer hebben inadequaat gehandeld met betrekking tot het dossier Steregenics.

De aanbevelingen in het rapport over de gezondheidsrisico’s zijn duidelijk en om wat aan te scherpen steunen wij daarom de motie van Leefbaar Zoetermeer, SP, Groen Links en TROTS hierover. Ook de motie om de kosten te verhalen op Sterigenics steunen wij.

Inadequaat handelen
Wat het inadequaat handelen betreft, als het alleen maar bij het dossier Steregenics bleef dan ging het nog wel maar er worden harde noten gekraakt in het rapport “Structurele incidentenpolitiek” “Onvoldoende of helemaal geen toezicht” Onbegrijpelijk en ongehoord dat Steregenics niet op de agenda van het college heeft gestaan. En er waren meer zaken. De eerste twee onderzoeksvragen stellen ons ook voor een dilemma.

De onderliggende vertrouwelijke rapporten BING 1 en BING 2, geven een beeld van een optelsom die er niet om liegt. En dan komen er uiteindelijk, vaak veel te laat, vanaf januari achtereenvolgens maar liefst vijf zeer kritische doorlichtingsonderzoeken die onverwijld naar de raad gestuurd hadden moeten worden. Gisteravond de laatste waar we ook erg van geschrokken zijn. Als we dat als gele kaarten beschouwen gaat het niet goed.

Raad op afstand
Hoe het college en ambtenaren samenwerkten of niet dat konden wij niet direct zien en bevond en bevindt zich op een grotere afstand. De laatste 12 jaar hebben we een ontwikkeling gezien van groei naar beheer maar ook van monisme naar dualisme.  Maar ook prominent aanwezige bestuurders en eigengereide ambtenaren waarbij eigen doelen soms belangrijker waren dan het dienstbaar zijn aan het goed besturen van de stad met de Gemeenteraad aan het hoofd. En een Raad die misschien niet altijd doorpakte. Misschien te goed van vertrouwen?

Maar ook, en dat was dichterbij, een Raad die niet altijd tijdig de juiste informatie had. Een Raad ook die er hard aan moest trekken om het college duidelijk te maken dat zijzelf de agenda wilde bepalen. En dat daarbij heldere en duidelijke processen binnen een ambtelijke organisatie zeer dringend noodzakelijk zijn. En daar ontbrak het nog wel eens aan.

Verbeteringen reeds ingezet?
En natuurlijk waren er verbeteringen, meer openheid en transparantie, ook dat heeft de commissie De Grave gelukkig geconstateerd en grotendeels met de beste bedoelingen. Dat blijkt ook wel aan de medewerking die is gegeven door de geïnterviewden. Ongepast vinden we het dat een aantal mensen niet mee wilde werken aan de interviews. Vooral oud-burgemeester Van Leeuwen, toch vaak nog zichtbaar aanwezig in onze stad, die niet heeft willen meewerken of moeten we zeggen dat hij niet begrepen heeft dat hij terug moest bellen.

Niet alle aanbevelingen uit het rapport Diftar uit 2004 zijn overgenomen en geïmplementeerd binnen de ambtelijke organisatie. De aanleiding van Diftar was een geheel andere. Het is geen excuus. De angel was er uit zei de commissie destijds al. De wethouders waren al opgestapt en ook wij als raad gingen over tot de orde van de dag.

Vooruit kijken
Dan de opgave om vooruit te kijken en vooral hebben we vertrouwen in de toekomst?
Graag even vooraf. Wij hebben vanaf de verkiezingsuitslag tot 25 mei de overtuiging gehad dat het anders moest en daar waren wij overigens niet alleen in. Wethoudersposten ingevuld door andere personen, op naar vijf wethouders om vooral een voorbeeld te geven.
Nu echter zij toch bij meerderheid zijn gekozen en deel uit maken van het huidige college dienen wij ons op Bijbelse gronden hen als zodanig te respecteren. Ze zijn democratisch gekozen ook al is democratie wat je er zelf van maakt.

“Daar gaat u niet over”
De primaire gedachte om direct al bestuurlijk falen te vertalen in het opzeggen van het vertrouwen in al dan niet het hele college doet afbreuk aan onze intentie constructief te willen bouwen aan nieuwe verhoudingen.
Als de Raad de kaders stelt in de jaarlijkse begrotingen en deze controleert bij de jaarrekeningen, dan heeft de Raad het recht om opheldering te vragen als er de verantwoording daartoe aanleiding geeft. Jarenlang constateert de accountant al dat de Administratieve Organisatie en Interne Controle verbeterd moet worden en ieder jaar vraagt de ChristenUnie-SGP al “wat gaat u hier aan doen College”. Dan past het niet om badinerend te roepen “Daar gaat u niet over” of “Dat zou
u als Raad niet moeten willen”.
In dat kader ervaren wij opmerkingen van de commissie De Grave. Wij hebben de laatste jaren wel eens gedacht “als ambtenaren en bestuurders naar hun werk gaan, realiseren zij zich dan dagelijks dat zij werken voor de inwoners?” Ik heb wel eens een inwoner horen zeggen, het is alsof je tegen een muur op loopt.

Het Raadsbesluit stelt voor om het college de opdracht te geven om - in samenspraak met een delegatie van de Raad - de aanbevelingen voor het ambtelijk en bestuurlijk functioneren uit te werken in een startnotitie en zo te werken aan een verbeterplan dat in de raad van 13 december moet worden vastgesteld.

Basisvertrouwen
De motie over Bestuurscultuur van Leefbaar Zoetermeer zullen wij steunen.
Voor een goede verhouding tussen Raad en College is minimaal basisvertrouwen nodig. En dat is wat de ChristenUnie-SGP betreft cruciaal. Hebben wij dat nog? Kunnen bestuurders na 4-8 jaar zodanig veranderen om de drastische veranderingen van de bestuurscultuur aan te pakken en kunnen zij daarbij in de werkrelatie met de ambtenaren en de Raad voldoende basisvertrouwen terugbrengen om de stad Zoetermeer de komende vier jaar op een goede manier te besturen?

Alleen wanneer het college bereid is, ondanks het dualisme, de startnotie en het verbeterplan op een gelijkwaardig niveau met de Raad te willen delen, zien wij kansen voor een hersteld vertrouwen. Is het college bereid de Raad hierin haar glansrol te geven, zoals in Noordwijk gesteld ? Graag laten wij ons overtuigen en horen eerst de reactie van het college alvorens ons standpunt te bepalen.

Tweede termijn
Allereerst het college dank voor de beantwoording.
De vraag die er vanavond lag was: “Hebben we voor de toekomst vertrouwen in het college en de wethouders”. We hoorden als antwoord verhalen om het vertrouwen terug te winnen. Wethouder Van Leeuwen geven wij gelijk, het is balanceren op touw en dan is het maar een fragiel lijntje met aan de ene kant het straatje schoon vegen, het arrogant overkomen of stil zitten en afwachten. Het is moeilijk om daar de juiste balans te vinden. Het is dus het doen.
Een voorbeeld: Wethouder Haan zei: …als de ambtenaren angst hebben om iets te bespreken dan moet dat besproken worden…..
We willen wethouder Speel meegeven dat hij met betrekking tot de vraag “Ben ik nog geloofwaardig na 25 januari” best 2 of 3 spa dieper mag graven. We hebben die motie mee ingediend maar bij een goed antwoord zijn wij wel bereid om hem in te trekken.

De motie 8 over het instellen van een commissie Financiën is gelukkig aangepast. Als het college het zo graag wil, we raden de wethouders aan om vooral de deur plat te lopen bij het presidium. Het huidige ken ik niet maar bij het vorige stond de deur wagenwijd open. Er heeft zich nooit een wethouder gemeld. Probeer ook het presidium in een glansrol te brengen.

We steunen alle moties en amendement A, behalve 6, 10 en 12 niet.