Geachte college, raadsleden, aanwezigen op de tribune en allen die thuis meekijken,

Vanavond bespreken we de begroting voor het jaar 2017. Het laatste begrotingsjaar dat dit college ook zelf volledig ten uitvoer moet brengen. In 2017 moet u het fundament van onze samenleving verder versterken en het is ook het laatste jaar, waarin het college kan laten zien wat het bereikt heeft.

In het eerste jaar van het college bruiste het van de ambitie. Veel nieuw beleid werd doorgevoerd en er werd werk gemaakt van samenspraak.  Diverse nota’s werden toen voor de komende 4 jaar vastgesteld. Maar het tweede deel van 2015 en 2016 waren toch een beetje “status quo”. Ik ga nu geen rijtje opnoemen, maar waar we naar toe willen is dat u, met deze begroting voor 2017, nog veel gaat waarmaken.

Voorzitter, eerst iets over de financiële degelijkheid van de voorliggende begroting. Daarna een paar meer specifieke onderwerpen los van de begroting en daarna willen wij nog graag ingaan op zaken die zijn ingebracht in eerdere debatten.

De begroting
De financiële huishouding van de gemeente Zoetermeer staat er goed op. Althans, dat zegt het college. Meerjarig is de begroting sluitend. Wat ons opviel is dat de jaren 2017 en 2018 beiden met de voorgestelde plannen een fors tekort op gaan leveren. Precies de jaren waarin het college met 2 miljoen euro aan nieuw beleid start. In 2019 becijfert u een overschot. Het is maar wat je degelijk noemt... De latere jaren van de begroting kunnen met verschillende scenario’s en aannames financieel wel dichtgeregeld worden. Wij zien liever dat de eerste twee opvolgende jaren positief zijn en latere jaren eventueel een negatief saldo hebben. U start met veel nieuw beleid, maar eigenlijk is daar geen geld voor. De dekking zit in de jaren van een volgend college.

We vinden het sowieso al steeds merkwaardiger worden hoe dit college omspringt met het budget van nieuw beleid en hoe zij het budgetrecht van de raad interpreteert. Het college trekt behoorlijk veel geld uit voor nieuw beleid. Als de raad iets nieuws wil, bijvoorbeeld het voorzieningenniveau van speeltuinen voor slechts een ton, is dat niet mogelijk. In het voorjaarsdebat was dit al vreemd. Moties zijn aangenomen terwijl er geen budget meer voor was. Wij vinden dat de wethouder van financiën meer zijn rol moet nemen.

Wij willen ook de collegepartijen aanspreken. Ook voor u is 2017 het jaar van de waarheid. Wij horen regelmatig over coalitieoverleg. Wij vinden dat het college en de coalitiepartijen als twee handen op één buik opereren. Waar bent u nou trots op wat er tot nu toe is bereikt? Het schijnt dat D66 ooit de leus "D66 staat voor niets" heeft willen gebruiken. Laat dit voor dit college onder aanvoering van D66 later niet gezegd worden.

De woonlasten dalen met 2% t.o.v. 2016. Dat is mooi.

En hoe zit het met de begroting voor de jeugdzorg? Veel gemeenten om ons heen hebben budgettaire problemen omdat het niet goed is begroot. Hoe zit het hier in Zoetermeer?

Aandachtspunten
Voorzitter, dan een paar aandachtspunten, los van de begroting, waarvan wij van het college een reactie verwachten. Eerst de Metropoolregio.
Wij vragen ons af of we wel voldoende aanhaken bij de ontwikkeling van de Metropoolregio? Volgens ons zijn het de gemeenten Den Haag en Rotterdam die de lijnen uitzetten. Burgemeester, we zien u zo weinig op de foto met de burgemeesters Van Aartsen en Aboutaleb. Zijn we als Zoetermeer wel voldoende zichtbaar? Nu er in Den Haag binnenkort een opvolger komt voor Van Aartsen, is dit voor u als burgemeester niet het uitgelezen moment om de Zoetermeerse belangen met nadruk naar voren te brengen? Het ijzer smeden als het heet is?

Dan de half leegstaande gebieden als Prisma, Bleizo en Hoefweg. Ze zijn ons een doorn in het oog.

De lange termijnontwikkeling van onze lokale economie en het versterken van het vestigingsklimaat baart ons zorgen. We maken geen substantiële stappen. Het gaat veel te langzaam. Het Bleizo gebied blijft maar leeg. We hebben, wordt ons altijd verteld, het beste vervoersknooppunt van de Randstad. Maar kennelijk weten bedrijven dat nog niet. Als we langs de A12 naar Gouda rijden zien we bij Waddinxveen een enorm complex voor Lidl gerealiseerd worden. Aan de A13 ter hoogte van Delft een gigantisch pand van de firma Hanos. We praten hier over honderden banen... En als we over de A12 op Zoetermeer aankomen is er in de afgelopen 2 jaar één pand van Hoogvliet, een McDonald's en een KFC-wegrestaurant bijgekomen. Een zeer mager resultaat. Zijn de bedrijven zoals Lidl en Hanos bij u op gesprek geweest? Wat heeft u ze aangeboden? Weet u überhaupt waarom zij niet voor Bleizo/Prisma gebied hebben gekozen? Marketingtechnisch kan alles kloppen, maar zijn we met onze tarieven voor bouwgronden wel marktconform met onze regio? Graag een onderbouwde schriftelijke reactie van de wethouder of we hier de plank hebben misgeslagen, of niet.

Rommelplekken in de stad
Onze stad kent mooie stukjes en ook mooie stukjes natuur. We zijn zuinig op de randen van onze stad en allerlei andere plekken. Maar er zijn ook lelijke plekken of rommelplekken binnen onze stad. Wij weten als gemeente wel dat ze wachten op nadere invulling, maar veel burgers niet. Het zijn plekken waar we inmiddels aan gewend zijn, maar die eigenlijk voor het oog onacceptabel zijn. Je vraagt je af, waarom we dit zo laten liggen? Een paar voorbeelden: De opslag voor stenen achter het Kwadrant Theater. Waarom staan die daar al jaren? De hele strook bij Dwarstocht bij de onlangs afgebrande pallethandel. Het oude DSO-terrein. Het hele Kwadrant gebied. Het parkeerterrein achter de RDW aan de Griekenlandlaan. Het gebied tussen de Boerderij en Eten en Zo. Allemaal plekken met een historie en een verhaal, maar die geen visitekaartje voor de stad zijn. Laten we daar ook eens werk van maken. In winkelcentra worden lege etalages volgeplakt met mooie foto’s. Kunnen hier ook niet iets voor verzinnen?

Voorjaarsdebat
En nu terug naar de begroting. In het voorjaarsdebat hebben wij gepleit voor meer geld voor vroeg signalering van schulden. Met de budgetten die nu vrijkomen voor meldpunt EMMA ('Eerder Melden, Minder Achterstanden') gaat u voortvarend aan de slag. We hebben ook van de initiatiefnemers positieve berichten gekregen over de samenwerking met de gemeente. Complimenten aan wethouder Kuiper. Ook de benodigde subsidies voor Stichting Present zijn in orde gemaakt. Ook die kunnen verder in het sociaal domein. Dank ook aan wethouder Vugs in deze.

Eerder hebben wij ook gepleit voor een verbeterde aanpak van opvang van “verwarde mensen”. In september 2016 heeft u de raad geïnformeerd over vernieuwde afspraken met ketenpartners. We hebben hier kennis van genomen, maar hadden hier gehoopt op een nota die naar de commissie was gekomen. Het landelijke aanjaagteam heeft negen bouwstenen gedefinieerd waarop geschakeld moet worden. Wat heeft de gemeente Zoetermeer gedaan met de aanbevelingen van het aanjaagteam? Wij vragen de wethouder of dit onderwerp voorbereid kan worden voor een commissiebehandeling.

Project Centurion
Economische herstel zet zich door, schrijft het college. Dat mag misschien zo zijn, maar niet voor iedereen. Banen aan de onderkant groeien beperkt. Automatisering, digitalisering en robotisering zorgen voor minder banen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Als je van de WW naar bijstand afzakt is het een hard gelag.

Gelukkig zet het college in op diverse projecten om langdurige werklozen weer aan het werk te krijgen. Ook het voortzetten van het project Centurion, waarbij langdurige werklozen een kans krijgen om aan de slag te gaan, vinden wij goed. Er beginnen hier en daar wat kritische reacties te ontstaan, maar gaat u vooral door. Voor onze fractie mag er wel een tandje bij als het gaat om de tegenprestatie. Wij hebben er sinds de participatie nog nooit over gesproken. Welk beleid voeren we nu echt? Wat lukt, wat zijn de succesverhalen? We vragen de wethouder of hij een beleidsnota wil opstellen over hoe wij in Zoetermeer omgaan met de tegenprestatie.

Voorzitter, ik rond af.

Ik begon ons betoog met de stelling dat 2017 uw laatste volledige collegejaar wordt waarin u bepaalt of het wel of niet van blijvende betekenis zal zijn. Hiermee heeft mijn fractie u willen uitdagen om het maximale te doen voor onze stad. IJver en inspanning is goed en dat zult u ook zeker doen. Maar doe dat ook in afhankelijkheid. We kunnen veel met elkaar bereiken, maar laten we dit vooral doen in de wetenschap dat God ons daarin wil bijstaan.